มีบุตรยากแต่ไม่อยากฉีดฮอร์โมน ทางเลือกแบบอ่อนโยนมีไหม?

สำหรับคู่รักที่พยายามมีลูกแต่ไม่ประสบความสำเร็จ การรักษาทางการแพทย์สมัยใหม่ที่ใช้ การฉีดฮอร์โมน เป็นทางเลือกแรก ๆ ที่แพทย์เสนอ ไม่ว่าจะเพื่อกระตุ้นไข่ในผู้หญิง หรือปรับสมดุลฮอร์โมนในผู้ชาย หลายคู่ลังเลเพราะกังวลผลข้างเคียงของฮอร์โมน ไม่ว่าจะเป็นน้ำหนักตัวที่เพิ่มขึ้น อารมณ์แปรปรวน หรือผลต่อสุขภาพ คำถามที่ตามมาคือ หากไม่อยากฉีดฮอร์โมน ยังมีวิธีการแบบอ่อนโยนที่ช่วยเพิ่มโอกาสมีลูกได้หรือไม่

ทำความเข้าใจการฉีดฮอร์โมน

ก่อนอื่นควรเข้าใจว่าทำไมแพทย์จึงเลือกวิธีนี้ การฉีดฮอร์โมนเป็นการเร่งให้ร่างกายทำงานได้ตามที่ต้องการ เช่น

• กระตุ้นการตกไข่มากกว่า 1 ฟอง เพื่อเพิ่มโอกาสในการผสม
• ปรับรอบเดือนให้สม่ำเสมอ
• เพิ่มคุณภาพของเยื่อบุโพรงมดลูก
• ในผู้ชายบางรายอาจใช้เพื่อกระตุ้นการสร้างอสุจิ

ทางเลือกที่อ่อนโยนกว่า

1. ปรับวิถีชีวิต

วิธีพื้นฐานแต่ได้ผลที่สุดในหลายกรณี

• ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์เหมาะสม เพราะทั้งอ้วนและผอมเกินไปล้วนทำให้ฮอร์โมนเสียสมดุล
• รับประทานอาหารที่บำรุงการเจริญพันธุ์ เช่น ธัญพืชไม่ขัดสี ผักผลไม้สด ปลา ถั่ว และอาหารที่อุดมด้วยโฟเลต สังกะสี ซีลีเนียม
• นอนหลับเพียงพอ อย่างน้อยวันละ 7–8 ชั่วโมง
• ลดสารกระตุ้น เช่น แอลกอฮอล์ คาเฟอีน และบุหรี่

2. โภชนบำบัดและสมุนไพร

ทั้งศาสตร์ตะวันตกและตะวันออกให้ความสำคัญกับอาหารและสมุนไพรที่ช่วยฟื้นฟูสมดุล

• ตังกุย ช่วยบำรุงเลือดและปรับรอบเดือน
• โสม เพิ่มพลังงานและการไหลเวียน
• แมกนีเซียมและวิตามินดี ที่ช่วยการทำงานของฮอร์โมนเพศ

3. การแพทย์แผนจีน

งานวิจัยหลายชิ้นชี้ว่า การฝังเข็มร่วมกับการรักษาสมัยใหม่ช่วยเพิ่มอัตราการตั้งครรภ์ได้จริง

• การฝังเข็ม ช่วยปรับสมดุลพลังชี่และเลือด ลดความเครียด และกระตุ้นการทำงานของรังไข่
• การรมยา (Moxibustion) ใช้ความร้อนจากสมุนไพรเพื่อกระตุ้นการไหลเวียนในอุ้งเชิงกราน

4. การจัดการความเครียด

ความเครียดเป็นศัตรูสำคัญของการเจริญพันธุ์ เพราะส่งผลโดยตรงต่อการหลั่งฮอร์โมน

• ฝึกโยคะหรือการหายใจลึก ๆ
• ทำสมาธิ หรือใช้เวลาทำกิจกรรมที่ทำให้รู้สึกสงบ
• การทำจิตบำบัดในบางคู่ อาจช่วยลดแรงกดดันจากความคาดหวังเรื่องการมีลูก

5. เทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์ที่ไม่ต้องใช้ฮอร์โมนมาก

• IUI (ฉีดเชื้อเข้าโพรงมดลูก) เป็นการคัดอสุจิที่แข็งแรงและฉีดเข้าสู่โพรงมดลูก โดยไม่จำเป็นต้องกระตุ้นไข่มาก
• IVF แบบธรรมชาติ (Natural Cycle IVF) เก็บไข่จากรอบธรรมชาติโดยไม่ใช้ฮอร์โมนหรือใช้น้อยที่สุด แม้จะได้ไข่น้อย แต่ลดความเสี่ยงจากฮอร์โมน

ข้อควรระวัง

แนวทางอ่อนโยนจะน่าสนใจ แต่ก็มีข้อจำกัด

• ไม่ได้ผลเร็วเท่าวิธีฉีดฮอร์โมน โดยเฉพาะในรายที่มีความผิดปกติรุนแรง
• ต้องอาศัยความสม่ำเสมอในการดูแลตนเอง
• การใช้สมุนไพรหรือการแพทย์แผนจีนควรอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์ เพื่อป้องกันผลข้างเคียงหรือการตีกับยา

การมีบุตรยากไม่จำเป็นต้องเริ่มที่การฉีดฮอร์โมนเสมอไป สำหรับคู่รักที่อยากเริ่มต้นแบบอ่อนโยน ยังมีหลายวิธีที่ช่วยเพิ่มโอกาสให้ร่างกายพร้อมสำหรับการตั้งครรภ์ ไม่ว่าจะเป็นการปรับวิถีชีวิต โภชนบำบัด สมุนไพร การแพทย์แผนจีน หรือเทคโนโลยีช่วยเจริญพันธุ์ที่ใช้ฮอร์โมนน้อยกว่า  ผลลัพธ์อาจใช้เวลามากกว่า 

เขียน/เรียบเรียง โดย: ClinicInsights.asia