อยู่กับผู้ป่วยจิตเวชอย่างเข้าใจ วิธีปรับตัวของคนใกล้ชิดที่ควรรู้
การมีคนใกล้ชิดเป็นผู้ป่วยจิตเวช ไม่ใช่เรื่องง่ายสำหรับค […]
การพูดกับตัวเอง หรือที่เรียกว่า Self-talk เป็นพฤติกรรมที่พบได้บ่อย และไม่ใช่เรื่องแปลกเสมอไป เพราะบางครั้งมันสามารถช่วยจัดระเบียบความคิดและสร้างแรงบันดาลใจได้ แต่ในบางกรณี หากการพูดกับตัวเองเกิดขึ้นบ่อยเกินไป หรือมีเนื้อหาที่รุนแรงและเป็นลบ ก็อาจสะท้อนถึงความผิดปกติทางใจที่ควรใส่ใจ
Self-talk คืออะไร
Self-talk คือ การสนทนากับตัวเอง ไม่ว่าจะเป็นเสียงพูดออกมาจริง ๆ หรือเป็นเพียงการคิดในใจ รูปแบบนี้เป็นกระบวนการภายในจิตใจที่ทุกคนสามารถมีได้ การพูดกับตัวเองมีทั้งด้านที่ช่วยสร้างพลังบวก และด้านที่อาจตอกย้ำความรู้สึกลบ ขึ้นอยู่กับเนื้อหาและความถี่ของการพูด
Self-talk ที่ส่งผลดี
- ช่วยจัดการความเครียด
การพูดปลอบใจตัวเองหรือบอกให้ใจเย็น เป็นวิธีหนึ่งที่ช่วยลดความกดดันจากสถานการณ์ที่ตึงเครียด
- เสริมสร้างความมั่นใจ
หลายคนใช้การพูดกับตัวเองเพื่อกระตุ้นพลัง เช่น นักกีฬาที่พูดปลุกใจตัวเองก่อนลงแข่ง
- ช่วยจัดลำดับความคิด
การพูดออกมาด้วยเสียงทำให้สมองประมวลผลสิ่งต่าง ๆ ได้ชัดเจนขึ้น และช่วยในการตัดสินใจ
- เพิ่มสมาธิและโฟกัส
เมื่อต้องทำงานที่ซับซ้อน การพูดกับตัวเองช่วยให้มีสมาธิและไม่หลุดออกจากเป้าหมายง่าย ๆ
Self-talk ที่อาจเป็นสัญญาณเสี่ยง
- พูดกับตัวเองบ่อยจนรบกวนชีวิตประจำวัน
เช่น คุยกับตัวเองนาน ๆ จนไม่สามารถทำงานหรือใช้ชีวิตได้ตามปกติ
- เนื้อหามีความรุนแรงหรือตอกย้ำด้านลบ
เช่น การด่าทอตัวเองว่าไร้ค่า ไม่เก่งพอ หรือโทษตัวเองทุกครั้งที่ผิดพลาด
- ได้ยินเสียงที่ไม่ใช่เสียงของตัวเอง
หากการพูดคุยในใจไม่ใช่เพียงการคิด แต่เป็นเสียงที่ได้ยินชัดเจนราวกับมีคนอื่นพูดด้วย อาจเกี่ยวข้องกับภาวะทางจิตเวช เช่น โรคจิตเภท
- มีอารมณ์ร่วมรุนแรงจนควบคุมไม่ได้
เช่น พูดไปด้วย ร้องไห้หรือหัวเราะออกมาโดยไม่เกี่ยวข้องกับสถานการณ์จริง
ความแตกต่างระหว่าง Self-talk ปกติกับอาการทางจิต
- Self-talk ปกติ เกิดขึ้นเป็นครั้งคราว เนื้อหาเกี่ยวกับการกระตุ้นตนเองหรือทบทวนสิ่งต่าง ๆ และไม่กระทบต่อการใช้ชีวิต
- อาการทางจิต เกิดขึ้นบ่อยรุนแรง มีเสียงที่ไม่ใช่ของตัวเอง หรือทำให้แยกความจริงกับจินตนาการไม่ได้ ส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน
ทำไม Self-talk จึงสำคัญต่อสุขภาพใจ
ด้านจิตวิทยา Self-talk เป็นเหมือนเครื่องมือที่ช่วยเราจัดการกับความคิดและอารมณ์ หากใช้ในเชิงบวก มันสามารถเป็นพลังสำคัญในการเสริมสร้างความมั่นใจ ลดความเครียด และช่วยรับมือกับความท้าทายในชีวิต แต่ถ้าใช้ในเชิงลบ มันจะกลายเป็นกลไกที่ทำให้จิตใจอ่อนแอลงและเพิ่มความเสี่ยงต่อปัญหาสุขภาพจิต
วิธีฝึก Self-talk ให้เกิดประโยชน์
- เลือกใช้คำพูดเชิงบวก
พยายามเปลี่ยนคำพูดลบ ๆ ที่เคยใช้ เช่น “ฉันทำไม่ได้” เป็น “ฉันจะลองทำให้ดีที่สุด”
- ใช้ Self-talk เพื่อแก้ปัญหา ไม่ใช่ซ้ำเติมตัวเอง
มุ่งไปที่การหาทางออก แทนที่จะจมอยู่กับความผิดพลาด
- ฝึกพูดกับตัวเองในกระจก
เทคนิคนี้ช่วยเพิ่มความมั่นใจและเชื่อมโยงความคิดกับภาพลักษณ์ตัวเองได้ดีขึ้น
- ใช้ Self-talk ในการตั้งเป้าหมายเล็ก ๆ
เช่น “วันนี้ฉันจะลองทำงานชิ้นนี้ให้เสร็จ” จะช่วยสร้างแรงขับเคลื่อนและความสำเร็จทีละขั้น
การพูดกับตัวเองหรือ Self-talk ไม่ใช่เรื่องผิดปกติและไม่ควรถูกตีตราเสมอไป เพราะมันสามารถเป็นทั้ง “เพื่อนสนิทในใจ” ที่ช่วยเสริมพลังบวก และเป็น “ศัตรูเงียบ” ที่ทำร้ายจิตใจได้ ขึ้นอยู่กับวิธีที่เราใช้มัน หากเราฝึกพูดกับตัวเองในทางที่สร้างสรรค์ มันจะกลายเป็นเครื่องมือดูแลใจที่ทรงพลัง แต่ถ้า Self-talk กลายเป็นเสียงที่ทำร้ายเรา ควรยอมรับและหาทางขอความช่วยเหลือ เพราะ สุขภาพใจที่มั่นคงคือพื้นฐานสำคัญของการใช้ชีวิตอย่างมีความหมาย
เขียน/เรียบเรียง โดย: ClinicInsights.asia
