ข้อเท้าแพลงดูแลได้ด้วยแพทย์แผนจีน ใช้ทั้งยาจีนและเทคนิคบำบัดเฉพาะจุด

อาการ “ข้อเท้าแพลง” เป็นปัญหาที่หลายคนอาจเคยเจอ ไม่ว่าจะจากการเดิน พลาด ขึ้นลงบันได หรือเล่นกีฬา โดยทั่วไปมักคิดว่าแค่พักก็หาย แต่ในความจริง หากไม่ได้รับการดูแลอย่างถูกวิธี อาจทำให้ข้อเท้าอักเสบเรื้อรัง เอ็นยืด หรือเกิดอาการเจ็บซ้ำซ้อนได้

แนวทางที่ได้รับความนิยมมากขึ้น คือ การรักษาด้วยศาสตร์แพทย์แผนจีน ซึ่งมองร่างกายอย่างเป็นองค์รวม เน้นการฟื้นฟูสมดุลของพลังภายใน เพื่อเร่งการหายของอาการบวม เจ็บ และฟื้นฟูข้อเท้าให้กลับมาแข็งแรงอีกครั้งค่ะ

อาการข้อเท้าแพลงในมุมมองแพทย์แผนจีน

อาการแพลงหรือบาดเจ็บกล้ามเนื้อเรียกว่า “อาการพลังชี่และเลือดติดขัด” (Qi and Blood Stagnation) เมื่อเกิดการบิดหรือแรงกระแทก ร่างกายจะมีเลือดคั่งในบริเวณนั้น ทำให้เกิดอาการปวด บวม และเคลื่อนไหวลำบาก

ยาจีนที่ใช้บำบัดข้อเท้าแพลง

แพทย์แผนจีนจะเลือกใช้สมุนไพรตามระยะของการบาดเจ็บ แบ่งได้ 3 ช่วงหลัก ๆ ดังนี้

1. ระยะเฉียบพลัน (ช่วง 1–3 วันแรกหลังแพลง)

เน้นลดอาการปวดและบวม สมุนไพรที่มักใช้ เช่น

• ชวนเซียง (Chuan Xiong) ช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของเลือด
• หงฮัว (Hong Hua) ช่วยลดการคั่งของเลือดและบวม
• ปี้เถา (Pi Tao) ช่วยลดอาการอักเสบและฟื้นฟูเนื้อเยื่อ

2. ระยะฟื้นตัว (หลังจากอาการบวมเริ่มลด)

จะเปลี่ยนมาใช้สมุนไพรที่ช่วยบำรุงและเสริมการไหลเวียนของเลือด เช่น

• ตังกุย (Dang Gui) บำรุงเลือดและช่วยให้กล้ามเนื้อฟื้นตัว
• โสม (Ren Shen) เสริมพลังชี่ให้ร่างกายฟื้นเร็วขึ้น
• จินอิ่นฮวา (Jin Yin Hua) ช่วยลดการอักเสบเรื้อรัง

3. ระยะฟื้นฟูสมดุล (หลังอาการเจ็บหายเกือบเต็มที่)

ใช้ยาจีนที่ช่วยให้เอ็นและกล้ามเนื้อกลับมาแข็งแรง เช่น

• ตู๋จง (Du Zhong) บำรุงเส้นเอ็นและกระดูก
• เสอซวน (Xu Duan) ช่วยให้ข้อต่อกลับมาแข็งแรง

เทคนิคบำบัดเฉพาะจุดในแพทย์แผนจีน

นอกจากยาจีนแล้ว การรักษายังมี “เทคนิคบำบัดเฉพาะจุด” ที่ช่วยฟื้นฟูข้อเท้าได้เร็วขึ้น เช่น

1. การฝังเข็ม (Acupuncture)

ฝังเข็มในจุดที่เกี่ยวข้องกับการไหลเวียนของเลือดรอบข้อเท้า เช่น จุดคุนหลุน (Kunlun) และจุดเถี่ยซี (Jiexi) เพื่อช่วยลดการบวมและปวด พร้อมกระตุ้นการซ่อมแซมของเนื้อเยื่อ

2. การรมยาสมุนไพร (Moxibustion)

ใช้ความร้อนจากสมุนไพรช่วยขยายหลอดเลือด เพิ่มการไหลเวียนเลือด เหมาะสำหรับผู้ที่อาการเริ่มดีขึ้นแต่ยังมีเจ็บตึงอยู่

3. การครอบแก้ว (Cupping Therapy)

ช่วยดึงของเสียและเลือดคั่งออกจากกล้ามเนื้อ ลดอาการตึงและช่วยให้ชี่ไหลเวียนดีขึ้น

4. การนวดทุยหนา (Tui Na Massage)

เป็นการนวดเฉพาะทางของแพทย์แผนจีน ช่วยคลายกล้ามเนื้อที่ตึงรอบข้อเท้า ลดการอักเสบและเพิ่มความยืดหยุ่นของเส้นเอ็น

ข้อควรระวังเมื่อรักษาด้วยแพทย์แผนจีน

• ควรให้แพทย์แผนจีนที่มีใบประกอบโรคศิลปะเป็นผู้วินิจฉัยและให้ยา
• ห้ามนวดหรือฝังเข็มในช่วงที่ข้อเท้ายังบวมแดงหรือมีแผลเปิด
• ควรหลีกเลี่ยงการประคบร้อนในระยะ 1–2 วันแรก เพราะอาจทำให้บวมเพิ่ม
• หากอาการไม่ดีขึ้นภายใน 3–5 วัน ควรตรวจซ้ำเพื่อดูว่ามีภาวะกระดูกหักหรือเอ็นฉีกขาดหรือไม่

อาการข้อเท้าแพลงไม่ควรละเลย เพราะหากดูแลไม่ถูกวิธีอาจกลายเป็นอาการเรื้อรังได้ การรักษาด้วย แพทย์แผนจีน เป็นอีกทางเลือกที่ช่วยฟื้นฟูข้อเท้าให้ดีขึ้นอย่างเป็นธรรมชาติ โดยอาศัยทั้ง “ยาจีน” และ “เทคนิคบำบัดเฉพาะจุด” เพื่อเร่งการไหลเวียนของเลือด ลดบวม และคืนสมดุลให้ร่างกายอย่างปลอดภัย

เขียน/เรียบเรียง โดย: ClinicInsights.asia