ตั้งครรภ์อยู่ อย่านวดมั่ว! มาดูจุดต้องห้ามตามศาสตร์แพทย์แผนจีน

การนวด เป็นหนึ่งในวิธีผ่อนคลายที่หลายคนชื่นชอบ แต่สำหรับผู้หญิงที่กำลังตั้งครรภ์ การนวดไม่ใช่เรื่องที่จะทำได้ตามใจ เพราะร่างกายมีความเปลี่ยนแปลงอย่างมาก การกด นวด หรือกระตุ้นในบางจุดอาจส่งผลกระทบต่อครรภ์ได้ ศาสตร์แพทย์แผนจีนจึงให้ความสำคัญกับ “จุดต้องห้าม” ที่ไม่ควรถูกนวดหรือกระตุ้นระหว่างการตั้งครรภ์ เพื่อความปลอดภัยของทั้งคุณแม่และลูกน้อยในครรภ์

แนวคิดแพทย์แผนจีนเกี่ยวกับการนวดในหญิงตั้งครรภ์

แพทย์แผนจีน มองว่าการตั้งครรภ์เป็นช่วงที่ร่างกายของผู้หญิงต้องการ ความสมดุลของชี่และเลือด เพื่อหล่อเลี้ยงทั้งแม่และทารก การกดหรือกระตุ้นบางจุดอาจไปกระทบต่อการไหลเวียนเหล่านี้จนเกิดความไม่สมดุล ส่งผลให้เกิดการหดรัดตัวของมดลูกก่อนเวลาอันควร หรือรบกวนพลังชีวิตของแม่และเด็ก

จุดต้องห้ามตามศาสตร์แพทย์แผนจีน

1. จุดฮ่ากู่ (Hegu – LI4)

• ตำแหน่ง อยู่ระหว่างนิ้วโป้งและนิ้วชี้มือ
• เหตุผล การกดจุดนี้เชื่อว่ากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก จึงนิยมใช้ในช่วงเจ็บท้องคลอด แต่ไม่ควรนวดระหว่างตั้งครรภ์

2. จุดซานอินเจียว (Sanyinjiao – SP6)

• ตำแหน่ง บริเวณเหนือข้อเท้าด้านในประมาณสี่นิ้วมือ
• เหตุผล เป็นจุดที่เกี่ยวข้องกับม้าม ตับ และไต การกดอาจกระตุ้นให้เกิดการบีบตัวของมดลูกได้

3. จุดเจียนจิ้ง (Jianjing – GB21)

• ตำแหน่ง อยู่บนไหล่ ระหว่างคอและหัวไหล่
• เหตุผล การกดจุดนี้เชื่อว่ากระทบต่อพลังชี่ในส่วนล่างของร่างกาย อาจเร่งการคลอดก่อนกำหนด

4. จุดจื้ออิน (Zhiyin – BL67)

• ตำแหน่ง อยู่ที่ปลายนิ้วก้อยเท้า
• เหตุผล แพทย์จีนบางสายใช้จุดนี้เพื่อช่วยให้ทารกกลับหัว แต่ถ้ากดหรือกระตุ้นโดยไม่เหมาะสมอาจก่อให้เกิดการหดตัวของมดลูก

5. จุดกวนหยวน (Guanyuan – CV4)

• ตำแหน่ง บริเวณท้องส่วนล่าง ใต้สะดือประมาณ 3 นิ้วมือ
• เหตุผล เป็นจุดสำคัญที่เกี่ยวกับมดลูกและระบบสืบพันธุ์ จึงไม่ควรถูกกดหรือนวดในระหว่างตั้งครรภ์

ทำไมหญิงตั้งครรภ์จึงควรระวังการนวด

• เสี่ยงต่อการคลอดก่อนกำหนด หากถูกกระตุ้นจุดที่เกี่ยวข้องกับมดลูก
• เพิ่มความเครียดของร่างกาย เพราะร่างกายต้องทำงานหนักขึ้นอยู่แล้ว
• อันตรายต่อทารก หากเลือดและพลังชี่ไม่ไหลเวียนตามสมดุล

การนวดที่ปลอดภัยสำหรับคุณแม่

จุดต้องห้าม แต่การนวดบางรูปแบบก็สามารถช่วยผ่อนคลายได้ 

• การนวดเบา ๆ บริเวณแขน ขา หลังส่วนบน โดยเลี่ยงจุดที่กล่าวมา
• การนวดเท้าแบบไม่กดลึกหรือเลี่ยงจุดกดเฉพาะ
• การใช้น้ำมันอุ่นหรือน้ำมันหอมระเหยที่ปลอดภัยกับหญิงตั้งครรภ์เพื่อช่วยให้รู้สึกผ่อนคลาย

ข้อควรรู้ก่อนตัดสินใจนวด

• ควรแจ้งให้ผู้ให้บริการทราบว่ากำลังตั้งครรภ์ และอยู่ในอายุครรภ์เท่าไร
• หลีกเลี่ยงการนวดในช่วง 3 เดือนแรกที่ครรภ์ยังไม่มั่นคง
• หากมีภาวะแทรกซ้อน เช่น เลือดออกผิดปกติ ความดันสูง หรือมีประวัติแท้ง ควรหลีกเลี่ยงการนวดทุกชนิดและปรึกษาแพทย์

การนวด สำหรับหญิงตั้งครรภ์เป็นเรื่องที่ต้องใช้ความรู้และความระมัดระวังเป็นอย่างมาก ศาสตร์แพทย์แผนจีน ได้ชี้ชัดถึงจุดที่ไม่ควรนวดหรือกด เพราะอาจกระทบต่อการตั้งครรภ์ การดูแลตัวเองในช่วงเวลาสำคัญนี้ควรเลือกวิธีที่ปลอดภัย โดยทำร่วมกับผู้มีความรู้ และหากต้องการผ่อนคลาย ควรเลือกการนวดเบา ๆ ในส่วนที่ไม่เสี่ยง พร้อมควบคู่กับการพักผ่อนและโภชนาการที่ดี เพื่อให้ทั้งแม่และลูกแข็งแรงตลอดการตั้งครรภ์

เขียน/เรียบเรียง โดย: ClinicInsights.asia