เจาะลึกความเสี่ยงจากนวดไทย ภัยเงียบที่หลายคนไม่ทันระวัง
การนวดไทย เป็นภูมิปัญญาดั้งเดิมที่อยู่คู่สังคมไทยมา ด้ว […]
อาการท้องอืด แน่นท้อง จุกเสียดหลังมื้ออาหาร อาจดูเหมือนไม่ใช่เรื่องใหญ่ในชีวิตประจำวัน แต่เมื่อเกิดบ่อย ๆ ก็ทำให้รู้สึกไม่สบายตัวและรบกวนการใช้ชีวิตอย่างมาก หลายคนมักหันไปพึ่งยาแผนปัจจุบันอย่างยาลดกรด หรือยาช่วยย่อย แต่รู้ไหมว่าแนวทางของแพทย์แผนไทยก็มีคำตอบที่น่าสนใจไม่น้อย โดยอาศัยหลักการ “ปรับสมดุลธาตุ” และการใช้สมุนไพรใกล้ตัวที่ปลอดภัย ในการดูแลระบบย่อยอาหาร
แพทย์แผนไทยมองอาการท้องอืดอย่างไร
แพทย์แผนไทย อาการท้องอืดจุกแน่นเกี่ยวข้องกับ “ธาตุลม” และ “ธาตุไฟ” ที่ไม่สมดุล โดยเฉพาะ “ลมในท้อง” ที่ไม่สามารถเคลื่อนไหว หรือขับออกได้ตามธรรมชาติ จึงสะสมจนเกิดเป็นอาการแน่นอึดอัด หรือลมเดินไม่สะดวก ส่งผลให้กระบวนการย่อยอาหารช้าลง มีการสะสมของของเสีย และอาจลามไปสู่ภาวะลำไส้แปรปรวนได้ การกินอาหารไม่เป็นเวลา การเร่งรีบ เครียด หรือพักผ่อนไม่พอ ก็มีผลทำให้ระบบทางเดินอาหารทำงานผิดจังหวะตามหลัก ของแพทย์แผนไทยเช่นกัน
สมุนไพรพื้นบ้านช่วยเรื่องอาหารไม่ย่อย
- ขิง
มีฤทธิ์ร้อน ช่วยกระตุ้นธาตุไฟในการย่อยอาหาร ทำให้ลำไส้เคลื่อนไหวดีขึ้น ขับลมได้ดี เหมาะสำหรับผู้ที่แน่นท้องบ่อย ๆ หรือรู้สึกเย็นในท้อง
- กระชาย
ช่วยให้กระเพาะแข็งแรง ลดอาการจุกเสียด ช่วยฟื้นฟูระบบย่อยในผู้ที่มีอาการอ่อนเพลียหลังอาหาร
- ตะไคร้
ลดแก๊สในกระเพาะ ลดกลิ่นปาก และกระตุ้นลำไส้ให้ทำงานได้ดีขึ้น โดยเฉพาะเมื่อต้มดื่มเป็นน้ำสมุนไพรอุ่น ๆ
- ดีปลี
สมุนไพรฤทธิ์ร้อน ช่วยกระตุ้นการย่อยอาหาร แก้ท้องอืดแน่น และขับลมในลำไส้ เหมาะกับผู้ที่มักรู้สึกว่ากินนิดเดียวแต่แน่น
- ใบกะเพรา
นอกจากใช้ในอาหารแล้ว ใบกะเพรายังมีสรรพคุณช่วยขับลม แก้จุกเสียด และบรรเทาอาการแน่นท้องได้ดีมากเช่นกัน
ตำรับยาสมุนไพรในแพทย์แผนไทย
- ยาหอม
ยาหอม ไม่ได้มีไว้ใช้แค่เวลาวิงเวียนหรือหน้ามืด แต่ยังช่วย “เปิดลม” ให้ลำไส้เคลื่อนไหวดีขึ้น ลดการอืดแน่น และช่วยให้สบายท้องโดยรวม
- ลูกประคบสมุนไพร
ใช้ประคบหน้าท้องเบา ๆ ช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของลมและเลือด ลดอาการแน่นท้อง และช่วยให้รู้สึกผ่อนคลายจากภาวะเครียดที่ทำให้ระบบย่อยทำงานแย่ลง
พฤติกรรมเสริมที่ช่วยให้ท้องโล่งสบาย
- กินอาหารเป็นเวลา
พยายามให้ร่างกายได้เรียนรู้ จังหวะการย่อยของตัวเอง ไม่กินข้ามเวลา หรือเร่งรีบจนเกินไป
- เคี้ยวให้ละเอียด
ในแพทย์แผนไทย ถือว่ากระบวนการย่อยเริ่มตั้งแต่ในปาก หากเคี้ยวน้อยหรือรีบกลืน ระบบภายในจะทำงานหนักขึ้นจนเกิดอาการจุกได้
- หลีกเลี่ยงอาหารที่มีลมเยอะ
เช่น น้ำอัดลม นมเย็น ของทอด หรือของหมักดอง ที่ทำให้เกิดลมมากกว่าปกติ
- ไม่ควรนอนทันทีหลังทานอาหาร
ควรเว้นอย่างน้อย 2 ชั่วโมง เพื่อให้การย่อยเป็นไปตามธรรมชาติ ไม่เกิดแรงดันในกระเพาะ
- ดื่มน้ำสมุนไพรหลังอาหาร
เช่น น้ำขิงอุ่น ๆ น้ำตะไคร้ หรือชาสมุนไพรสูตรเบา ๆ ช่วยขับลม และลดความรู้สึกอึดอัด
สัญญาณที่ควรพบแพทย์
หากอาการท้องอืด จุกเสียดเกิดบ่อย และไม่ดีขึ้นหลังใช้สมุนไพร หรือเปลี่ยนพฤติกรรม ควรพิจารณาพบแพทย์เพื่อตรวจดูว่าอาจมีปัญหา เรื่องกรดไหลย้อน กระเพาะอาหาร หรือระบบย่อยผิดปกติอื่น ๆ โดยเฉพาะหากมีอาการปวดแน่นร่วมกับน้ำหนักลด หรือเบื่ออาหารมากผิดปกติ
อาการท้องอืด อาหารไม่ย่อย แม้ดูเล็กน้อย แต่ส่งผลต่อคุณภาพชีวิตได้ไม่น้อย แพทย์แผนไทยมีเครื่องมือหลากหลาย ทั้งสมุนไพร ยาหอม และพฤติกรรมการดูแลตัวเองที่ช่วยปรับสมดุลธาตุให้ระบบย่อยกลับมาทำงานได้เป็นธรรมชาติ ใครที่อยากลดการพึ่งยาเคมีหรืออยากลองแนวทางดูแลแบบอ่อนโยน ลองเริ่มต้นจากสมุนไพรใกล้ตัว เพราะร่างกายอาจตอบรับได้ดีกว่าที่คิด
เขียน/เรียบเรียง โดย: ClinicInsights.asia
