แน่นท้อง อึดอัด กดจุดตามศาสตร์แพทย์จีนช่วยผ่อนคลายได้

แน่นท้อง อึดอัด ของแพทย์แผนปัจจุบัน มักเกิดจากระบบย่อยทำงานช้าหรือมีแก๊สในกระเพาะมากเกินไป แต่ในมุมมองของ แพทย์แผนจีน (Traditional Chinese Medicine – TCM) อาการเหล่านี้มักเกิดจาก “พลังชี่ติดขัด” หรือ “ความไม่สมดุลของธาตุภายใน” ซึ่งสามารถบรรเทาได้ด้วยการ กดจุดและปรับสมดุลการไหลเวียนของพลังชี่ในร่างกาย

ทำไมถึงรู้สึกแน่นท้องในมุมมองแพทย์แผนจีน

แพทย์แผนจีน ระบบย่อยอาหารอยู่ภายใต้การควบคุมของ “ม้ามและกระเพาะอาหาร (Pi–Wei)” ซึ่งมีหน้าที่ในการย่อยและส่งพลังไปเลี้ยงทั่วร่างกาย หากม้ามหรือกระเพาะทำงานอ่อนแรง หรือมี “ชี่ติดขัด” จากความเครียด อารมณ์ หรือการรับประทานอาหารไม่เป็นเวลา พลังที่ควรไหลเวียนราบรื่นก็จะสะดุด ส่งผลให้เกิดอาการแน่น อึดอัด จุกเสียด หรือเรอบ่อยได้

จุดกดสำคัญที่ช่วยบรรเทาอาการแน่นท้อง

การกดจุดเป็นเทคนิคที่ช่วยให้ร่างกายผ่อนคลายและกระตุ้นการไหลเวียนพลังในเส้นลมปราณได้ดี สามารถทำได้ด้วยตนเองวันละ 1–2 ครั้ง โดยใช้แรงกดพอประมาณ ไม่ต้องถึงขั้นเจ็บ

1. จุดจงหว่าน (Zhongwan, CV12)

อยู่กึ่งกลางระหว่างสะดือกับลิ้นปี่

• ช่วยปรับสมดุลกระเพาะอาหาร บรรเทาอาการแน่นท้อง จุกเสียด
• วิธี ใช้นิ้วกลางกดเบา ๆ ค้างไว้ประมาณ 1 นาที แล้วคลายออก ทำซ้ำ 3 รอบ

2. จุดเทียนซู (Tianshu, ST25)

อยู่ห่างจากสะดือไปทางซ้ายและขวาข้างละ 2 นิ้ว

• ช่วยให้ระบบขับถ่ายดีขึ้น ลดอาการท้องอืด อึดอัดจากอาหารไม่ย่อย
• วิธี ใช้ปลายนิ้วกดสลับข้างละ 1 นาที วันละ 2 ครั้ง

3. จุดเน่ยกวน (Neiguan, PC6)

อยู่บริเวณข้อมือด้านใน ห่างจากขอบข้อมือขึ้นมาประมาณ 3 นิ้ว

• ช่วยลดอาการคลื่นไส้ อึดอัดแน่นหน้าอก หรือแน่นท้องจากความเครียด
• วิธี ใช้หัวแม่มือกดค้าง 1 นาที แล้วคลาย ทำซ้ำ 2–3 รอบ

4. จุดจูซานหลี่ (Zusanli, ST36)

อยู่บริเวณใต้หัวเข่าด้านนอกลงมาประมาณ 3 นิ้ว

• เป็นจุดสำคัญของระบบย่อยอาหารในแพทย์แผนจีน
• ช่วยกระตุ้นม้ามและกระเพาะ บรรเทาแน่นท้องและเสริมพลังร่างกาย
• วิธี ใช้นิ้วหัวแม่มือกดหมุนวนช้า ๆ ประมาณ 2 นาทีต่อข้าง

เทคนิคเพิ่มเติมช่วยให้ระบบย่อยทำงานดีขึ้น

• ดื่มน้ำอุ่นหลังอาหาร น้ำอุ่นช่วยให้เลือดและชี่ไหลเวียนในกระเพาะดีขึ้น
• เคี้ยวอาหารให้ละเอียด การย่อยที่ดีเริ่มจากปาก ลดภาระกระเพาะอาหาร
• หลีกเลี่ยงอาหารเย็นจัดหรือมันมากเกินไป เพราะในแพทย์จีนเชื่อว่า “ความเย็นทำให้พลังม้ามอ่อน”
• จัดการความเครียด ความเครียดเป็นสาเหตุหลักของพลังชี่ติดขัด และทำให้แน่นท้องหรือเรอบ่อย

ข้อควรระวัง

• หากแน่นท้องร่วมกับอาการปวดรุนแรง อาเจียน หรือมีไข้ ควรรีบพบแพทย์แผนปัจจุบันเพื่อตรวจหาสาเหตุที่แท้จริง
• หญิงตั้งครรภ์ไม่ควรกดจุดบางจุด เช่น บริเวณท้องโดยตรง
• ควรกดจุดอย่างนุ่มนวล ไม่ควรใช้แรงมากเกินไป เพราะอาจกระตุ้นให้กล้ามเนื้อตึงหรือเกิดรอยช้ำได้

ศาสตร์แพทย์แผนจีนมองว่าความแน่นท้องเกิดจากการไหลเวียนของพลังชี่ที่ไม่สมดุล ซึ่งสามารถฟื้นฟูได้ด้วย การกดจุดและปรับสมดุลระบบย่อยอาหาร อย่างสม่ำเสมอ จุดสำคัญอย่าง “จงหว่าน เทียนซู เน่ยกวน และจูซานหลี่” เป็นจุดที่ช่วยให้ระบบย่อยกลับมาทำงานดีขึ้น ผ่อนคลายความอึดอัด และเพิ่มความสบายในช่องท้องได้อย่างเป็นธรรมชาติค่ะ

เขียน/เรียบเรียง โดย: ClinicInsights.asia