แพทย์แผนจีนกับผู้หญิง ช่วยปรับสมดุลฮอร์โมนและรอบเดือนอย่างไร

สุขภาพของผู้หญิงสัมพันธ์อย่างลึกซึ้งกับระบบฮอร์โมนและรอบเดือน เมื่อร่างกายเสียสมดุลเพียงเล็กน้อย ก็อาจทำให้เกิดปัญหาหลายด้าน เช่น รอบเดือนมาไม่ปกติ อาการปวดท้องประจำเดือน ภาวะฮอร์โมนแปรปรวน แต่การมีบุตรยาก ช่วงหลายสิบปีที่ผ่านมา ผู้หญิงจำนวนมากเริ่มหันมาสนใจ ศาสตร์การแพทย์แผนจีน เนื่องจากเชื่อว่าการปรับสมดุลของพลังชีวิตและระบบอวัยวะภายในสามารถช่วยให้สุขภาพด้านสตรีดีขึ้นได้

แนวคิดของแพทย์แผนจีนเกี่ยวกับผู้หญิง

ศาสตร์การแพทย์แผนจีน ร่างกายถูกมองว่าเป็นระบบที่เชื่อมโยงกัน โดยมี พลังหยิน–หยาง และ การไหลเวียนของเลือดและชี่ (Qi)  สุขภาพของผู้หญิงจึงขึ้นอยู่กับความสมดุลของพลังเหล่านี้

• เลือด (Xue)

มีความสำคัญต่อผู้หญิงเป็นพิเศษ เพราะเกี่ยวข้องกับรอบเดือน การตั้งครรภ์ และการให้นมบุตร หากเลือดพร่องหรือไหลเวียนไม่ดี อาจทำให้รอบเดือนมาไม่ปกติหรือปวดท้องรุนแรง

• ตับ (Liver) 

ตามแนวคิดจีนมีหน้าที่เก็บกักและควบคุมการไหลเวียนเลือด รวมทั้งควบคุมอารมณ์ หากตับติดขัด ผู้หญิงมักมีอาการปวดท้องประจำเดือน หงุดหงิดง่าย หรือมีซีสต์รังไข่

• ม้ามและไต (Spleen & Kidney) 

มีบทบาทในการสร้างและเก็บพลังงานชีวิต หากไตอ่อนแออาจทำให้ประจำเดือนขาดหรือมีภาวะมีบุตรยาก

ฮอร์โมนกับรอบเดือนในมุมมองแผนจีน

แพทย์แผนจีนจะไม่ใช้คำว่า “ฮอร์โมน” แต่แนวคิดหลายอย่างสามารถเชื่อมโยงกับระบบฮอร์โมนในปัจจุบันได้ เช่น

• หยิน–หยาง สอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนเอสโตรเจนและโปรเจสเตอโรนในรอบเดือน
• การพร่องของเลือดและชี่ อาจสะท้อนถึงภาวะฮอร์โมนต่ำหรือการตกไข่ผิดปกติ
• ตับติดขัด สัมพันธ์กับความเครียดที่มีผลต่อการหลั่งฮอร์โมนจากสมอง

วิธีที่แพทย์แผนจีนใช้ช่วยปรับสมดุล

1. การฝังเข็ม (Acupuncture)

เป็นวิธีที่ได้รับความนิยมสูง โดยใช้เข็มเล็กปักลงในจุดสำคัญเพื่อกระตุ้นการไหลเวียนของพลังและเลือด

• ช่วยบรรเทาอาการปวดประจำเดือน
• ช่วยให้รอบเดือนสม่ำเสมอขึ้น
• กระตุ้นการทำงานของรังไข่และสมองในการหลั่งฮอร์โมน

2. สมุนไพรจีน (Chinese Herbal Medicine)

ตำรับยาจีนถูกปรับใช้ตามอาการของผู้ป่วย เช่น

• ตังกุย (Dong Quai) บำรุงเลือดและช่วยให้รอบเดือนปกติ
• โสม เสริมพลังและลดความเหนื่อยล้า
• เปลือกอบเชย (Rou Gui) ช่วยให้เลือดไหลเวียนดี ลดอาการมือเท้าเย็นในผู้หญิงที่เลือดพร่อง

3. การครอบแก้วและการรมยา

ช่วยกระตุ้นการไหลเวียนเลือดในช่องท้อง ลดการติดขัดที่ตับ และบรรเทาอาการปวดช่วงมีประจำเดือน

4. โภชนาการตามหลักแพทย์จีน

• อาหารอุ่นร่างกาย เช่น ขิง อินทผลัม เนื้อสัตว์ไม่ติดมัน
• หลีกเลี่ยงอาหารเย็นจัด น้ำแข็ง และของมันเลี่ยน ที่เชื่อว่าทำให้เลือดไหลเวียนไม่ดี

ประโยชน์ที่ผู้หญิงได้รับ

• รอบเดือนสม่ำเสมอขึ้น ไม่มามากหรือน้อยเกินไป
• ลดอาการปวดท้องประจำเดือน โดยเฉพาะผู้ที่เคยมีอาการปวดจนรบกวนการใช้ชีวิต
• ช่วยการเจริญพันธุ์ โดยปรับสมดุลร่างกายให้พร้อมสำหรับการตกไข่และการฝังตัว
• บรรเทาอารมณ์แปรปรวน ช่วยให้สมองและร่างกายผ่อนคลายมากขึ้น

ข้อจำกัดและสิ่งที่ควรรู้

แพทย์แผนจีนจะมีประโยชน์ แต่ก็ไม่ใช่วิธีแก้ไขที่ใช้ได้กับทุกคน

• ต้องใช้เวลาในการปรับสมดุล ไม่เห็นผลทันทีเหมือนการใช้ยาแผนปัจจุบัน
• สมุนไพรบางชนิดอาจมีปฏิกิริยากับยาที่ใช้อยู่ จึงควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ
• ผู้ป่วยที่มีโรคร้ายแรง เช่น เนื้องอก มะเร็ง ควรใช้แผนจีนเป็นการดูแลเสริม ไม่ใช่วิธีรักษาหลัก

ผู้หญิงหลายคนอาจมองว่าปัญหารอบเดือนหรือฮอร์โมนแปรปรวน เป็นเรื่องธรรมดา แต่แท้จริงแล้วสิ่งเหล่านี้สะท้อนความสมดุลของร่างกาย ศาสตร์แพทย์แผนจีน จึงเข้ามามีบทบาทในการช่วยปรับสมดุลผ่านการฝังเข็ม สมุนไพร การกิน และการดูแลสุขภาพเชิงองค์รวม จุดแข็งของวิธีนี้คือความอ่อนโยนและการมองร่างกายอย่างบูรณาการ หากใช้ควบคู่กับการแพทย์ปัจจุบันอย่างเหมาะสม ก็อาจช่วยให้ผู้หญิงมีร่างกายที่แข็งแรง รอบเดือนที่สมดุล และคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นได้

เขียน/เรียบเรียง โดย: ClinicInsights.asia